De geschiedenis van Wijngaarden en Ruijbroek gaat ver terug. In het jaar 1283 verklaart Graaf Floris V in een open brief dat Wijngaarden en Ruijbroek een oude en vrije heerlijkheid is en moest blijven. Alle personen uit het land en de steden van de Graaf die een misdaad begaan hadden, mochten zich vrijelijk in Wijngaarden ophouden, tenzij men verraad aan of moord had gepleegd aan de Graaf of zijn kinderen. De ingezetenen van de heerlijkheid waren vrij van alle schattingen van dienst van de zg. heerevaart en klokkeslag.
In 1421 koopt Arend van Gent de heerlijkheid. In 1432 verkoopt hij de heerlijkheid aan Godschalk Oem, Raad- en rentmeestergeneraal van Holland, Zeeland en Friesland. Hij liet zich vanaf die tijd Oem van Wijngaarden noemen. In 1860 koopt J.Vroege de heerlijkheid en wordt heer van Wijngaarden. In 1932 erft de heer A.M.Lels uit Rotterdam de titel en is sindsdien heer van Wijngaarden.
De naam Ruijbroek, het oostelijke gedeelte van Wijngaarden,komt langzaam aan te vervallen Hij is genoemd naar de polder Ruijbroek, op oude landkaarten wordt het oostelijke gedeelte van Wijngaarden, wat nu Oosteinde genoemd wordt, Ruijbroeksdedijk genoemd. Aan het Oosteinde van Wijngaarden in het zogenaamde Kraaienbos bevindt zich het Galgenveld, een driehoekig stuk land. Hier werden vroeger de misdadigers opgehangen. In de Alblasserwaard is het Galgenveld van Wijngaarden het enige bekende.
Wijngaarden is een lang gerekt dorp lopend van West naar Oost,vroeger alleen te bereiken van uit Sliedrecht via de Tolsteeg, vanuit Bleskensgraaf via de Wijngaardse steeg. Na de ruilverkaveling is er een verbinding gekomen, aan het Oosteinde naar Giessendam, aan het Westeinde naar Papendrecht en Oud-Alblas. De Herv. Kerk is al zeer oud, volgens pentekeningen zou het een kruiskerk geweest zijn In 1896 is er voor de kerk een consistorie gebouwd. Bij de restauratie in 1981 -1982 is deze verwijderd. Aan de Oostzijde is een nieuwe consistorie geplaatst. De preekstoel dateert uit 1650 In 1582 zou er al een reformatorische kerkdienst zijn gehouden. De eerste predikant Ds.Barend Barentius komt in 1623. In 1916 kreeg de kerk het eerste orgel van de toenmalige ambachtsheer J.Vroege. Wijngaarden heeft één kerk de Ned.Herv.
Wijngaarden kreeg in 1918 een Chr.school aan het Oosteinde. In 1981 is er een nieuwe christelijke school aan de Dorpsstraat gebouwd. Wijngaarden is het laagst gelegen dorp in de Alblasserwaard. Tijdens de watersnood stond in Wijngaarden het water het hoogst. Als aandenken is in de gevel van het huis aan de Dorpsstraat 28 een watersteen aangebracht met daarop de woorden, 1953 Op de dag van februari één stond het water tot aan deze steen
Wijngaarden bevat vele oude boerderijen Op het zogenaamde Fort aan het Westeinde staat in een gevel L.N.S.1742. Na de ruilverkaveling werd aan het Westeinde een bos aangelegd, het Alblasserbos, hetwelk op Papendrechts grondgebied ligt.Sedert 1986 behoort Wijngaarden tot de toen nieuwgevormde gemeente Graafstroom In Wijngaarden bevindt zich de oudheidskamer van de Hist.vereniging Binnenwaard. Deze is geopend de eerste en derde Zaterdag van de maand van 14.00 uur tot 16.30 uur en volgens afspraak.