Oud-Alblas
– Hervormde kerk, oudste vermelding van een kerkje in Oud-Albas dateert uit 1277. Dit kerkje stond op de andere oever van de Alblas. De kerk op de huidige plek is dus jonger. de bakstenen toren stamt uit 1393, kerkzaal uit 1841.
De kerk kent een roerige geschiedenis: volgens overlevering is in 1572 of 1573 op aanwijzing van Prinsgezinde troepen geprobeerd de kerk plat te branden om te voorkomen dat de toren als uitkijkpost zou dienen voor de Spaanse troepen. De baktoren bleef echter gespaard, maar er was veel schade. Herbouw vond plaats in 1587, maar wel kleiner was dan de oorspronkelijke kruiskerk. Pas in 1791 werd de ruïne van het oude koor gesloopt .In 1841 is de huidige kerkzaal gebouwd, uitbreiding in 1853. De toren is door latere toevoegingen ingebouwd geraakt.
De preekstoel dateert uit tweede kwart van de zeventiende eeuw. Op de fries van de preekstoel de wapens van de ambachtsheer Adriaan van de Mijle en zijn echtgenote Petronella van Wassenaer. Op en achter de preekstoel ook mooi houtsnijwerk.
Koper: Aan de preekstoeltrap is een laat zeventiende eeuwse doopbekkenhouder bevestigd. Op de preekstoel de lezernaar.
– Peilmolen uit 1818, niet toegankelijk. De ronde stenen molen (grondzeiler). De molenaar demonstreert aan de hand van een modelwipmolen de werking van de watermolen. Op verzoek wordt het af- en opzeilen van de wieken uitgevoerd. Voor jonge kinderen is een achtkantige molen zelf te bedienen, zodat ook zij de werking van een molen kunnen begrijpen.
– Dorpsstraat 96, het grote ijzeren hek voor de woning is een mooi voorbeeld van siersmeedwerk.
Bleskensgraaf
– Hervormde kerk, wederopbouw kerk uit 1948, gebouwd in de traditionele stijl van de Delftse School. Het interieur laat prachtig metselwerk zien waarin ook een deel van de inventaris van de oude kerk, die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog verwoest was, te zien is. Uitgebreide beschrijving van wapens op het doophek in het verenigingsblad van de historische vereniging De Binnenwaard 2015-2.
Doopbekkenhouder en preekstoellezenaar dateren uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. De voorzangerslezenaar is gedateerd 1686.
– Korenmolen De Vriendschap, deze molen is gebouwd in 1890. In 1623 wordt echter al door de ‘heere van Bleskensgraeff’ aan timmerman Hendrick Willemsz. het recht van wind verleend en toestemming om op een stuk boezemland in de Graafstroom een korenmolen te bouwen. Deze molen is afgebrand in 1647. In 1648 werd op de huidige plaats, ongeveer 100 meter dichter bij het dorp, een nieuwe molen, een wipkorenmolen, gebouwd. Die heeft dienst gedaan tot 1890. Toen is de huidige molen gebouwd, gemaakt van onderdelen van twee oude molens. Tussen 2000 en 2003 is de molen grondig gerestaureerd en weer maalvaardig gemaakt.
– Poldergemaal Sliedrecht, Abbekesdoel 13 (bij De Krom) gerestaureerd dieselgemaal, gebouwd als stoomgemaal in 1883, verbouwd tot dieselgemaal 1923. Uniek in Nederland is de verticale twee cilinder Bronsmotor. De motor is deze dag in bedrijf te zien. Vlakbij staat een romp van één van de drie ronde poldermolens van de polder Sliedrecht, een wipwatermolen en het elektrische gemaal dat tegenwoordige het water op peil houdt.
– Historisch Museum Het Voorhuis, verplaatste zeventiende eeuwse boerderij uit Gijbeland met uitgebouwde opkamer. Er zijn veel authentieke elementen zoals het kameeldak, vloeddeur, veel verschillende soorten vensters. Binnen mooie authentieke balken, oude tegels en plavuizen. Binnen en buiten zijn de demonstraties van diverse ambachten.
Brandwijk
– Gereformeerde kerk, Gijbelandsedijk, gebouwd in 1897, zaalkerk, met in de voorgevel enkele neoclassicistische elementen zoals lisenen (verticale sierelementen, hier uitgevoerd als siersteunbeer) en de vazen op de hoekstenen. De horizontale lagen zij gepleisterde ‘speksteenlagen’. De pastorie is aangebouwd en samen is het een bijzonder ensemble.
In de kerk is een prachtige expositie zien van antieke en oude bijbels onder andere de eerste Statenvertaling, de Elsevierbijbel uit 1663, bijbels die zijn aangeboden aan leden van het Oranjehuis, bijbels met afbeeldingen gemaakt door bekende kunstenaar en bijbels verbonden met plaatsen.
Molenaarsgraaf
– Hervormde kerk, de oudste vermelding van een kerk dateert uit 1244: door het kapittel Sinte Marie wordt vergunning verleend tot het stichten van een kerk met eigen priester en een kerkhof. Het huidige kerkgebouw is heel wat jonger, het is een laat-gotisch gebouw uit de eerste helft van de zestiende eeuw, het koor is wat ouder uit de 15e eeuw. Op basis van de sporen in het metselwerk van dichtgemaakte vensters, onder de huidige vensters denkt mens dat een ouder koor gedeeltelijk in de grond verdwenen is.
Preekstoel: tweede kwart zeventiende eeuw, bij de laatste restauratie is de marmerbeschildering van de preekstoel verwijderd. (De preekstoel is gelijk aan die in de hervormde kerk in Brandwijk).
De doopbekkenhouder aan de preekstoeltrap dateert uit de tweede helft van de zeventiende eeuw.
De preekstoellezenaar en de voorzangerlezenaar zijn identiek en dateren uit de eerste helft van de achttiende eeuw.
De houten klok op de westwand in de kerk is in 1805 geschonken door schout Kuipéri. De wapens naast de klok zijn vanaf links het wapen van Kupéri, midden boven het wapen ven Molenaarsgraaf, rechts het wapen van de echtgenote van de schout Anna Catharina de Rooy.
Bij de restauratie is aan de binnenzijde van de westgevel een tekstschildering gevonden met de tien Geboden, omgeven door engelfiguren en ranken. De schildering is niet behouden gebleven.
In de kerk aanwezig: fotoboeken met grafzerken en ordners met kerkelijke zaken.
Ottoland
– Hervormde kerk is gebouwd in 1732 op fundament van een voorganger. Informatie over de kerk en predikanten aanwezig. Omdat het orgel vervangen wordt, is momenteel het houten schot met de klok achter het orgel zichtbaar, verder veel houtimitaties.
Bijzonder is de koperen lezenaar, geschonken door twee zussen Maertens, mogelijk ter nagedachtenis aan hun vader Maerten IJsbrants Verhoef, overleden in 1700. Volgens mevrouw C.L. van Groningen, historica, is dit de fraaiste in de omgeving. Ook de voorzangerslezenaar is bijzonder, de herkomst is onbekend. In de Engelse Presbyteriaanse kerk op het Begijnhof in Amsterdam is een identiek exemplaar aanwezig. Deze Amsterdamse lezenaar is in 1689 geschonken door koning/stadhouder Willem III en zijn vrouw Mary, maar dat de Ottolandse lezenaar van hen afkomstig is, ligt niet voor de hand, maar het kan wel een aanwijzing zijn voor de ouderdom
Goudriaan
– Hervormde kerk, de oudste gegevens over een kerk in Goudriaan dateren van 1260. Het oudste deel van het huidige gebouw is de kapconstructie boven het koor, stamt uit het midden of de late vijftiende eeuw. De onderste delen van de toren zijn van rond 1500. Oorspronkelijk is het éénbeukige kruiskerk, Half 1700 zijn de dwarsarmen (trancepten) afgebroken- die hadden geen functie meer na de reformatie- de materialen zijn gebruikt voor herstel van de kerk na zware stormschade. In de wanden van de kerk zijn nog twee kleine nissen aanwezig die herinneren aan het gebruik van de kerk voor Rooms Katholieke diensten.
De grote koperen kroon is geschonken door Lourens Cornelissen Broer, de andere koperen voorwerpen maakte deel uit van een schenking in 1703.
De eikenhouten preekstoel uit 1642 is gedecoreerd met bladwerkmotieven. Op de herenbank , een gekroond wapen, vermoedelijk de wapens van Arnoldus Adrianus van Tets, dateert waarschijnlijk van eind 1700. En het gedenkbord met dezelfde wapens herinnert aan ‘de intrede en receptie van Arnoldus Adrianus van Tets’ op 20 mei 1776.
Hier kunt u de Toelichting geopende Monumenten 2015 openen om uit te printen en mee te nemen op uw bezoek aan de monumenten.
